Manifest: Gezond ouder worden doe je samen in de buurt

Er is veel energie in de samenleving om zorgzame gemeenschappen in te richten. Alleen zit het systeem de initiatieven voortdurend in de weg. We roepen de ministers Helder, Van Gennip en De Jonge op om de rode loper uit te rollen voor zorgzame gemeenschappen en waar nodig regels aan te passen. Aldus Marcel Canoy, Hoogleraar gezondheidseconomie en dementie aan de VU. Hij schreef  dit Manifest, dat is ondertekend door meer dan 60 prominenten, onder wie Peter Boerenfijn van Habion. Het is gepubliceerd in NRC Handelsblad van 18 februari en op www.socialevraagstukken.nl. Hier kunt u het manifest ook zelf ondertekenen.

De langdurige zorg kan én moet anders. De dilemma’s zijn duidelijk: personeelstekorten, administratieve lasten, hoge werkdruk, overbelaste mantelzorgers, zorg die niet altijd past en stijgende kosten. Door de vergrijzing wordt deze spanning groter, tenzij we anders gaan kijken en nieuwe mogelijkheden gaan zien.

Als we niks doen verandert de zorg vanzelf in een soort Schiphol

Als we niks doen verandert de zorg vanzelf in een soort Schiphol. Lange wachtrijen, gestrande patiënten en oververmoeid personeel dat met kunst en vliegwerk alle ballen in de lucht probeert te houden. Dit is geen zwartkijken. De contouren zijn vandaag al zichtbaar. Gelukkig hoeven we niet als een konijn in de koplamp te wachten totdat dit sombere scenario zich gaat voltrekken.

Iedereen wint

We zien enorm veel energie in de samenleving om de langdurige zorg vlot trekken. Goede initiatieven in de wijk kenmerken zich door de inzet van vrijwilligers, sociale cohesie, het mengen van groepen, het combineren van sociale en culturele activiteiten met ondersteuning voor kwetsbare burgers, gemengde woonvormen, regelluwheid en onderling vertrouwen.

Zorgzame samenlevingen zijn niet alleen goed voor ouderen die zorg en ondersteuning nodig hebben. Iedereen wint: de kwaliteit van leven is voor iedereen beter, het leidt tot zingeving, het is goedkoper en beter voor de arbeidsmarkt. Daarnaast leidt meer sociale verbinding in de buurt tot betere gezondheid voor de inwoners, dus minder zorgbehoefte. En door de vrijgekomen middelen en personeel kan zorg verleend worden voor hen die dat echt nodig hebben. Wat wil je nog meer.

Helaas zien we dagelijks hoe goede initiatieven belemmerd worden door het systeem

Helaas zien we dagelijks hoe goede initiatieven belemmerd worden door het systeem. In de meeste gevallen zijn de schotten tussen de Wet Langdurige Zorg (WLZ), de Zorgverzekeringswet (ZVW) en de Wet Maatschappelijk Ondersteuning (WMO) de grote boosdoeners. Het leidt tot naar elkaar wijzen, op elkaar wachten en van het kastje-naar-de-muur-gedrag.

En als het niet de schotten van de zorgwetten zijn, spelen ruimtelijke ordening en volkshuisvesting soms een belemmerende rol. Daarnaast komt het nog te vaak voor dat zorgaanbieders zelf vastlopen in systeemverstrikking en struikelen over zelfbedachte regels. Of teveel vanuit de zorg denken terwijl langdurige zorg vaak geen zorg maar welzijn is.

Zelfs initiatieven die zich al jaren hebben bewezen in zowel financiële als materiële zin, worden niet structureel gefinancierd of kunnen niet uitbreiden. Het is frustrerend voor burgers, professionals en bestuurders die hier hun hart en ziel in stoppen en schadelijk voor de hulpvragers die niet duurzaam geholpen kunnen worden.

Oproep

We roepen de ministers Conny Helder van Langdurige Zorg en Sport, Karien van Gennip van Sociale Zaken en Werkgelegenheid en Hugo de Jonge van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening op de handen ineen te slaan en de volgende boodschap luid en duidelijk te verkondigen.

“Wij Conny Helder, Karien van Gennip en Hugo de Jonge steunen lokale initiatieven die onze langdurige zorg en welzijn gaan verbeteren. Alle systeempartijen die deze initiatieven in de weg staan, mogen dat in Den Haag aan ons komen uitleggen. Waar nodig passen we de regels aan. Waarvan akte”.

Marcel Canoy, Hoogleraar gezondheidseconomie en dementie VU

Medeondertekenaars:

1. Kees Ahaus, Hoogleraar Health Services Management & Organisation, Erasmus Universiteit
2. Rina Arendse, Mensmetnaam.nl
3. Janny Bakker, Voorzitter Raad van Bestuur van Movisie
4. Marijn van Ballegooijen, Wethouder Amstelveen
5. Bianca Beersma, Hoogleraar Organisatiegedrag VU en Directeur Talma Instituut
6. Jos de Blok, Eigenaar en oprichter Buurtzorg
7. Matthijs Blokhuis, Managing Director Stichting Noaber
8. Peter Boerenfijn, Directeur-bestuurder Habion
9. Inge Borghuis, Bestuurder Amstelring
10. Hugo Borst en Carin Gaemers, Scherp op Ouderenzorg
11. Wouter Bos, Bestuursvoorzitter Menzis
12. Cees van Boven, Bestuursvoorzitter Woonzorg Nederland
13. Lans Bovenberg, Hoogleraar Economie Tilburg University
14. Govert J. Buijs, Frits Goldschmeding Leerstoel Maatschappelijke en economische vernieuwing VU
15. Jet Bussemaker, Voorzitter Raad voor Volksgezondheid & Samenleving en Hoogleraar ‘Wetenschap, beleid en maatschappelijke impact, in het bijzonder in de zorg’ bij het LUMC en de Universiteit van Leiden
16. Otwin van Dijk, Burgemeester gemeente Oude IJsselstreek
17. Stannie Driessen, Directeur en algemeen secretaris Raad voor Volksgezondheid & Samenleving
18. Corinne Ellemeet, Tweede-Kamerlid GroenLinks
19. Henk Gerla, Lid RvB bij Zorg en Zekerheid
20. Erik Gerritsen, Directievoorzitter Ymere
21. Aart Jan de Geus, Bestuursvoorzitter Wetenschappelijk Instituut CDA
22. Aad de Groot, Bestuursvoorzitter DSW
23. Marcel Ham, Hoofdredacteur Sociale Vraagstukken
24. Irma Harmelink, Bestuurder Elver
25. Carina Hilders, Voorzitter Raad van Bestuur Reinier de Graaf Gasthuis
26. Bert van der Hoek, Directeur Trimbos
27. Ton van Houten, Voorzitter Raad van Bestuur Zorg en Zekerheid
28. Robbert Huijsman, Professor Management & Organisatie van Ouderenzorg, Erasmus Universiteit en Bestuurder Geriant
29. Philip Idenburg, Managing Partner BeBright
30. Tim ’S Jongers, Directeur Wiardi Beckman Stichting
31. Pierre Koning, Hoogleraar Arbeidsmarkt en Sociale zekerheid, Vrije Universiteit
32. Xander Koolman, Universitair Hoofddocent Vrije Universiteit
33. Aad Koster, Voorzitter Nederlandse Vereniging voor Toezichthouders in Zorg en Welzijn
34. Monique Kremer, Bijzonder hoogleraar Actief Burgerschap, UvA
35. Jos van der Lans, Cultuurpsycholoog en publicist
36. Mike Leers, Toezichthouder
37. Ella van Lingen, Raad van Bestuur Reinaerde
38. Nardo van der Meer, Voorzitter Raad van Bestuur Catherina Ziekenhuis
39. Nico van Meeteren, Algemeen Directeur Topsector Life Sciences & Health, Hoogleraar Perioperatieve Gezondheid, Erasmus MC
40. Misja Mikkers, Chief Economist NZa en Hoogleraar Organisatie en Financiering van de zorg, Tilburg University
41. Mirella Minkman, Bijzonder hoogleraar innovatie van organisatie en governance van integrale zorg Tilburg University/Tias en voorzitter Raad van Bestuur Vilans
42. Guus van Montfort, Voorzitter Raad van toezicht van de Hogeschool Utrecht
43. Henk Nies, Hoogleraar Organisatie en beleid van zorg VU
44. Marcel Olde Rikkert, Hoogleraar geriatrie Radboudumc, hoofd Radboudumc Alzheimer Centrum en hoofdredacteur Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde
45. Jim van Os, Voorzitter Divisie Hersenen Universitair Medisch Centrum Utrecht
46. Trix van Os, Directeur bestuurder, Alerimus
47. Martin van Rijn, Voorzitter Aedes
48. Alexander Rinnooy Kan, Emeritus hoogleraar UvA
49. Michel van Schaik, Rabobank Zorg, op persoonlijke titel
50. Jos Schols, Hoogleraar Ouderengeneeskunde Universiteit van Maastricht
51. Anneke Sipkens, Directeur Bestuurder ANBO
52. Jan Smelik, Coördinator Nederland Zorgt Voor Elkaar
53. Lex Staal, Directeur Bestuurder Sociaal Werk Nederland
54. Ria Stegehuis, Voorzitter Raad van Bestuur Espria
55. Anne-Mei The, Initiatiefnemer Tao of Care en hoogleraar Langdurige zorg en Sociale Benadering Dementie
56. Godfried Verkerk, Voorzitter Raad van Bestuur Vivium
57. Albert Vlemmix, Raad van Bestuur Maria-Oord
58. Hetty Vlug, Directeur Ben Sajet Centrum
59. Steven de Waal, Maatschappelijk ondernemer, onafhankelijk strateeg en publicist
60. Esmé Wiegman-van Meppelen Scheppink Directeur Valente
61. Bob de Wit, Hoogleraar Strategisch Leiderschap, Nyenrode Business Universiteit en voorzitter coöperatieve vereniging Society 4.0.
62. Gerjoke Wilmink, Directievoorzitter Alzheimer Nederland
63. Toby Witte, Voorzitter Associatie Werkplaatsen Sociaal Domein
64. Arjen van Witteloostuijn, decaan Business and Economics Vrije Universiteit Amsterdam

Ook ondertekenen? Ga naar www.socialevraagstukken.nl. Zet uw naam en uw eventuele organisatie onder het Manifest op de homepage bij ‘Reacties op dit artikel’.